FORUM GEOLOGICZNE

Gość

Ciekawia mnie informacje geologiczne na temat tego wzniesienia
niedaleko Jaworzni oraz historia górnicza tego miejsca. Podobno wystepuje tu np baryt ? i chyba szukano tu nawet kiedys uranu ?

Gość

Wzgórze Moczydło położone jest w zachodniej części wsi Jaworznia wznosząc się przeciętnie 320 m npm i ok. 35 m nad powierzchnię otaczających obniżeń. Zbudowane jest z wapieni dewońskich południowego skrzydła synkliny kieleckiej. Wapienie lekko zapadają na północ (NNE), są rozcięte kilkoma poprzecznymi uskokami i lokalnie - w miejscu obniżenia tektonicznego - przykryte węglanowymi zlepieńcami permu lub najniższego triasu. Masyw Moczydła jest poprzecznie rozcięty ośmioma strefami żył kalcytowo-kruszcowych, z którymi związana była historyczna eksploatacja rud ołowiu. Kalcytowi i galenie towarzyszył baryt występując niekiedy w większych ilościach. Teren Moczydła należał do dóbr prywatnych rodziny Tarłów z Piekoszowa. Początki wydobycia rudy sięgają prawdopodobnie XVII w. Szczególnie intensywnie prowadzono eksploatację w czasach Królestwa Kongresowego (1815-1830). Wydobywano wówczas rocznie 370-460 t rudy, z której uzyskiwano 40-60 t metalicznego ołowiu. W okresie pierwszej wojny światowej prace poszukiwawcze prowadzili Austriacy pod zarządem wojskowym. Pozostałościami eksploatacji są bardzo liczne antropogeniczne formy rzeźby: leje szybowe i hałdy o różnej wielkości (od 1 m do 40 m ). Do najbardziej charakterystycznych pozostałości górniczych na Moczydle należą jednak tzw. szpary - głębokie podłużne wyrobiska zwykle lub na długich odcinkach pozbawione stropu, prowadzone wzdłuż żył kruszcowych lub okruszcowanych szczelin krasowych. Najlepiej zachowane są dwie szpary o długości 50 i 100 m położone we wschodniej części wzgórza.
Znaczne nagromadzenie specyficznych śladów dawnego górnictwa a także obecność ciekawych, choć niewielkich odsłonięć geologicznych były w 1995 r. powodem objęcia wzgórza ochroną prawną jako rezerwat przyrody nieożywionej "Moczydło".