FORUM GEOLOGICZNE

Wielki

2019.05.03

Złoże Strawczynek należało do największych złóż barytu w Górach Świętokrzyskich. Baryt występuje tam głównie w wapieniach łukowskich triasu środkowego oraz w mniejszej ilości napotkano go w stropie wapieni dewońskich i w dolomitach retu. Szczeliny tektoniczne, sięgające niekiedy do kilkunastu metrów głębokości, są wypełnione wapieniem warstw łukowskich. Utwory te wraz z klastycznym materiałem dewońskim tworzą zlepieńce i brekcje. W miejscach skrasowiałych i zbrekcjowanych występuje okruszcowanie barytowe. Baryt tworzy dwie generacje: (a) ostrokrawędziste okruchy i bloki barytu różowego i (b) baryt biały, pełniący rolę spoiwa.
W utworach retu mineralizacja barytem obejmuje warstwy zdolomityzowanych zlepieńców z wkładkami porowatych dolomitów organodetrytycznych oraz brekcje. Występujący tu baryt jest biały, gruzłowy, przyjmuje formę gniazd i impregnacji. Barytowi towarzyszy niewielka ilość siarczków miedzi, galeny i sfaleryt.
W złożu Strawczynek wyróżniono 3 strefy zawierające baryt. Najbogatsze okruszcowanie występuje w dolomitach retu w północnej części złoża. Średnia zawartość BaSO4 w dolomitach wynosi około 30%, w innych partiach złoża jest ona zmienna. Lokalnie, gdy występują nagromadzenia o charakterze żyłowym, ilość BaSO4 przekracza 80% (op. cit.).
Złoże Strawczynek było kiedyś eksploatowane, jednakże z powodu niskiej zawartości składnika użytecznego (ok. 30%) oraz niewielkich zasobów (udokumentowane w kategorii C2 zasoby bilansowe wynoszą 110 tys. ton) kopalnię zamknięto (Przeniosło S., 2005).
Złoża barytu Gór Świętokrzyskich mają genezę hydrotermalną (Rubinowski Z., w: Osika R., 1987). Źródłem baru i siarki były podgrzane roztwory mieszane (wtórnohydrotermalne), krążące w skałach jako solanki i uruchamiane w czasie faz ruchów kimeryjskich, a głównie w okresie fazy laramijskiej orogenezy alpejskiej. Z kolei K. Pawłowska (w: op. cit.) uważa, że baryt w Strawczynku powstał w dwóch odrębnych etapach. Mineralizacja gruzłowa w dolomitach retu jest pochodzenia syngenetyczno-diagenetycznego, natomiast mineralizacja w dewonie i w wapieniach łukowskich jest epigenetyczna i powstała w wyniku działalności podgrzanych roztworów uruchomionych w czasie fazy eokimeryjskiej.
źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

"... Stare wyrobisko wgłębne o długości 65 m, szerokości 15-20 m, głębokości do 3 m, stanowiące pozostałość dawnych prac badawczych i wydobywczych na terenie złoża barytu ..." jest pomnikiem przyrody ustanowionym w 1987.10.02.
źródło: [link widoczny dla zalogowanych]

<iframe src="https://www.google.com/maps/embed?pb=!1m18!1m12!1m3!1d2162.7374784373815!2d20.43835897077475!3d50.936362594709!2m3!1f0!2f0!3f0!3m2!1i1024!2i768!4f13.1!3m3!1m2!1s0x0%3A0x0!2zNTDCsDU2JzExLjUiTiAyMMKwMjYnMTkuOCJF!5e1!3m2!1spl!2spl!4v1557084303482!5m2!1spl!2spl" width="800" height="600" frameborder="0"></iframe>

O historii Strawczynka możemy poczytać w publikacji [link widoczny dla zalogowanych]

Kenny

Tak trochę szybko znika pod tonami gruzu i bujnej zieleni... Smile